Cây mai nguyên liệu là thuật ngữ trong lĩnh vực hoa kiểng, dùng để chỉ những hình ảnh cây mai vàng được trồng với mục đích sử dụng phần gốc để ghép cây mai.
Như chúng ta đã biết, để tạo ra cây mai ghép, chúng ta cần có những nguyên liệu sau: gốc ghép, cành ghép và mắt ghép.
Trước đây, khi cây mai ghép chưa có thị trường lớn như hiện nay, việc tìm gốc ghép cho cây mai ghép khá dễ dàng. Người có nhu cầu chỉ cần tìm cây mai mọc tự nhiên ở ngoại ô hoặc trong vườn nhỏ, đem về sử dụng. Hoặc mua cây mai ở các cửa hàng bán cây mai kiểng, giá cũng không đắt. Chỉ cần chọn những cây mai non, khỏe mạnh, không bị sâu bệnh, dù là cây mai vàng năm cánh hay cây mai tứ quí đều được.
Nếu chọn được những gốc mai già có tuổi đời vài chục năm, có hệ rễ phát triển tốt thì càng có giá trị và đáng mừng.
Tuy nhiên, khi cây mai ghép có thị trường lớn và người trồng cần có số lượng gốc ghép lớn, hàng trăm hoặc thậm chí hàng ngàn gốc, thì chỉ còn cách sản xuất gốc ghép tại chỗ để đáp ứng nhu cầu sử dụng. Hơn nữa, nếu trồng dư ra có thể bán lại cho những người trong ngành.
Theo kinh nghiệm của nhiều nghệ nhân hoa kiểng, gốc ghép được lấy từ giống mai vàng khủng năm cánh có khả năng sinh trưởng tốt và ít bị sâu bệnh. Do đó, sau khi cây mai vàng nở hoa và trái đen như hạt mãng cầu chín, chúng ta thu hoạch hết để làm giống. Hạt mai tươi có thể gieo ngay hoặc để trong thau, trong thùng và đặt ở nơi thoáng mát trong nhà, sau một hoặc hai tháng có thể gieo.
Những hạt mai già nếu không thu hoạch, sẽ rụng xuống đất và trở thành cây mai con.
Hạt mai giống này sẽ được gieo trong vườn ươm.
Cây mai ghép:
Việc ghép mai là quá trình kỹ thuật để tạo ra những cây mai mang những đặc điểm đẹp và mong muốn. Để ghép mai thành công, chúng ta cần có kiến thức và kỹ năng về cách chọn gốc ghép, cành ghép và mắt ghép.
Gốc ghép được lấy từ giống mai vàng năm cánh có khả năng sinh trưởng tốt và ít bị sâu bệnh. Thông thường, sau khi hoa của cây mai vàng đã tàn và hột đã chín, chúng ta thu hoạch hột và sử dụng làm giống. Hột mai tươi có thể gieo ngay hoặc lưu giữ trong một thời gian ngắn trước khi gieo.
Cành ghép và mắt ghép được lấy từ những cây mai đặc biệt như mai Giảo 12 cánh, mai Huỳnh Tỷ 24 cánh. Để có đủ cành và mắt ghép, nhà vườn phải trồng những cây mai này. Cành ghép thường được lấy khi cành còn tươi và không quá non hoặc già. Mắt ghép được chọn từ lá hoặc chồi non mới nhú.
Sau khi có đủ nguyên liệu, quá trình ghép mai diễn ra. Đầu tiên, gốc ghép và cành ghép được kết hợp và cố định với nhau. Sau đó, mắt ghép được gắn vào cây. Quá trình ghép mai cần sự tỉ mỉ và chính xác để đảm bảo khả năng sống và sự phát triển của trị giá mai vàng yên tử sau này.
Chăm sóc và trồng cây mai nguyên liệu:
Cây mai nguyên liệu được trồng với mục đích thu thập gốc ghép, cành ghép và mắt ghép để sử dụng cho việc ghép mai sau này. Việc chăm sóc và trồng cây mai nguyên liệu không yêu cầu quá nhiều công sức và kỹ thuật.